Çok uzun zamandır her sohbete mutlaka konu olan bir mesele varsa o da muhtemelen hayat pahalılığıdır. Ofiste, yemekhanede ya da herhangi bir buluşmada konu bir şekilde dönüp dolaşıp her geçen gün ne kadar fakirleştiğimize geliyor. Her şey çok pahalı ve bu durum gittikçe şiddetleniyor. Her gün her şeye tekrar tekrar zam geliyor. Aynı ürünü bir süre sonra satın almaya kalktığımızda asla aynı fiyata alamıyoruz. Hep bir ağızdan tekrar edelim; değeri artmayan tek şey emeğimiz. Hâl böyle olunca enflasyona karşı çeşitli stratejiler geliştiriyoruz.
AGS Global araştırma şirketinin geçtiğimiz günlerde yaptığı “Beyazların Enflasyonla Mücadelesi” isimli araştırması, bize, adına strateji dediğimiz enflasyon ile mücadele hâlinin kemer sıkmaktan ibaret olduğunu gösterdi. Enflasyon oranlarının artması, maliyetlerin yükselmesi ve gelir dengesizlikleri kıskacında beyaz yakalılar ancak kemer sıkabiliyor. Araştırmada elde edilen sonuçlar, beyaz yakalı çalışanların enflasyon koşulları altında karşılaştığı zorlukları ve bu durumun harcama alışkanlıklarını nasıl etkilediğine odaklanıyor.
En Zorlayıcı Harcama Kalemleri Ulaşım, Gıda ve Giyim
Türkiye’nin önde gelen şirketlerinde çalışan 201 beyaz yakalı üzerinde yapılan bu araştırma, son aylarda enflasyonun beyaz yakalıların yaşamında da yarattığı zorlukları ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, beyaz yakalılar arasında enflasyon nedeniyle en fazla zorlanılan alanlar sırasıyla ulaşım ve yakıt (%59,7), gıda (%55,2), giyim, ayakkabı ve aksesuarlar (%44,8), dışarıda yemek (%37,3) ve konut kirası (%32,8) olarak belirlendi. Kişisel bakım ise listede en düşük oranı (%7,5) aldı.
Öte yandan, geçen yıla göre beyaz yakalıların en çok kısıtlama yaptığı harcama kalemleri ise dışarıda yeme-içme (%29,9), tatil ve seyahat (%25,4) oldu. Buna ek olarak, tüketici elektroniği (%14,9) ve giyim, aksesuar, ayakkabı (%10,4) harcamalarında da düşüş gözlendi.
Tatil Yapma Oranı %40 Düştü
Araştırmanın dikkat çekici sonuçlarından biri de beyaz yakalıların tatil tercihlerine ilişkin oldu. 2022 yılında yurt içinde tatil yapmayı tercih eden beyaz yakalıların oranı %64,2 iken, bu sayı 2023 yazında %50,7’ye düşmüş durumda. Ayrıca, bu yılın en popüler tatil seçeneği butik oteller (%54) olarak belirlendi, bunu memleket ziyaretleri (%18), 5 yıldızlı otellerde konaklama (%12) ve kiralık evlerde tatil (%11) izliyor.
2022’ye kıyasla, butik otellerde tatil yapan beyaz yakalıların oranı (%51’den %54’e) ve memleket ziyaretçilerinin oranı (%12’den %18’e) artış gösterirken, beş yıldızlı otellerde (%17’den %12’ye) ve kiralık evlerde (%14’den %11’e) tatil yapanların oranı azaldı. Karavan veya kamp tatili (%2) ve devre mülk seçenekleri (%5) ise en az tercih edilenler arasında yer aldı.
Araştırmada dikkat çeken bir başka nokta ise, beyaz yakalıların enflasyon sebebiyle en fazla mücadele ettiği alanın ulaşım ve yakıt giderleri olduğu gözlemleniyor. Ayrıca, geçtiğimiz yıla göre beyaz yakalıların, özellikle dışarıda yemek ve içmek için ayırdıkları bütçeyi azalttıkları belirtiliyor.
Yurt Dışı Tatilinde Gözde Ülke Balkanlar
“Beyazların Enflasyonla Mücadelesi” araştırmasının sonuçlarına göre, tatil yapmak için yurt dışını tercih eden beyaz yakalıların sayısı 2022’de olduğu gibi, her 10 kişiden biri (%9) ile sınırlı kaldı. Bu “şanslı azınlık” da yurt dışı tatili için çoğunlukla Balkan ülkelerini tercih ediyor. Kıbrıs, Almanya ve İtalya da tercih edilen diğer ülkeler arasında yer alıyor. Yurt dışı tatil tercihinin ana nedenleri ise yurt içine göre daha uygun maliyetli olması. Vize gerektirmemesi de Balkanları ve Kıbrıs’ı çekici kılıyor.
Bunun yanı sıra, araştırmaya göre her 10 beyaz yakalıdan 4’ü ya tatil yapamadığını (%28,4) ya da tatil yapmayı tercih etmediğini (%11,9) ifade etti. Bu oranlar, önceki yıla göre (%20,9 ve %6) artış göstermiş durumda.
Araçlar Otoparklara Çekildi
Araştırmada dikkat çeken bir diğer konu, beyaz yakalıların ulaşım maliyetlerini nasıl yönettiğine ilişkin. Araştırmaya katılan beyaz yakalıların %32,8’i ulaşım maliyetlerini azaltmak için özel araç kullanımını sınırlayacağını belirtirken, %28,4’ü toplu taşıma kullanımına yönelmeyi planladığını ifade etti. Yüz kişiden altısı elektrikli araç satın almayı düşündüğünü belirtti. Bu konuda en çok ilgi gören markalar ise yerli otomobil TOGG ve Elon Musk’ın Tesla’sı oldu.
Ayrıca, her dört beyaz yakalıdan biri (%25,4), ulaşım maliyetleri ile başa çıkmak için özel bir çözüm uygulamayacağını belirtti.
En Büyük Sorun Hayat Pahalılığı
2023 yılının son çeyreğinde beyaz yakalıların Türkiye’deki ana sorunlarına ilişkin görüşleri sorulduğunda, enflasyon ve hayat pahalılığı (%85,1) en büyük sorun olarak öne çıkıyor. Bu sorunu, göçmen meselesi (%44,8) izlerken; diğer önemli sorunlar arasında konut bulamama (%22,4), deprem (%17,9) ve işsizlik (%17,9) sıralandı. İklim krizi, jeopolitik gerilimler ve su kıtlığı gibi konular ise daha az öncelikli görülerek listenin sonlarına yerleşti.
